Aile Hekimi Değiştirme ve Şikayet Nasıl Yapılır?

Ülkemizde ilk kez 2005 yılında Düzce ilinde uygulanmaya başlayarak; gerekli altyapıların hazırlanması yolu ile zaman içinde tüm ülkede geçerli bir uygulama haline gelen Aile Hekimliği, adrese dayalı bir sağlık uygulaması olup, kişilerin kendilerine en yakın sağlık kuruluşundan faydalanabilmesini sağlamaya dayalı bir sitemdir. Türkiye’de yaşayan her vatandaşın, Aile Hekimini değiştirme ve şikayet hakkı bulunmaktadır. Aile hekimi değiştirme süresi nedir aile hekimi nereye şikayet edilir?

Aile Hekimi Şikayet ve Değiştirme Nasıl Yapılır?

Hemen hemen herkes kendisi ve çocukları da dahil olmak üzere herhangi bir sağlık problemi yaşadığında ilk başvurduğu sağlık kurumu; Aile Sağlığı Merkezi, halk dilindeki kullanımı ile Aile Hekimleri olmaktadır. Peki, kişilerin tüm sağlık problemleri ortaya çıktığında bu durumdan ilk haberdar olan ve gerekli yönlendirmeleri üstlenen Aile Hekimi nedir ve Aile Hekiminin görevleri neleri kapsar? Tüm bu soruların yanıtlarını yazımızda detaylarıyla bulacaksınız.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından, istisnasız tüm vatandaşlara sunulmakta olan sağlık hizmetlerinin ilk basamağı olarak kabul edilen; yaş, cinsiyet ve statü fark etmeksizin sağlık sorunu nedeni ile kendisine başvuran herkesi genel muayene ve tedavi etmekle yükümlü kişi Aile Hekimidir. Söz konusu hekimler, Aile hekimliği eğitimini tamamlayarak ya da belli bir tıp alanında uzmanlığını kanıtlamak suretiyle ile Sağlık Bakanlığı tarafından topluma sağlık hizmetleri vermek için görevlendirilmektedirler. 

Ülke genelindeki tüm topluma yönelik sağlık hizmetlerinin hızlıca uygulanabilmesi için her semtte bir Aile Hekimi bulunmakta ve Aile Hekimi görev aldığı bölge içinde kendine bağlı olan her kişinin sağlığından sorumludur. Ayakta tedavi edilemeyecek durumlarda ya da kimi hastalıkların şüphe ve tespitinde hastayı konuyla ilgili uzman birimlere yönlendirmekle mükelleftir.

Aile Hekiminin kim olduğunu bilmeyen tüm vatandaşlar E-Devlet ve Sağlık Bakanlığı’nın interaktif uygulaması olan e-nabız sistemi üzerinden kendilerine ait olan şifre ile Aile Hekimi sorgulaması yapabilmekte ya da bulundukları şehirdeki Toplum Sağlığı ve İl Sağlık Müdürlüğüne bizzat giderek öğrenebilmektedirler.

Aile Hekiminin Görev Ve Sorumlulukları 

Sağlık Bakanlığı tarafından Aile Hekimi olarak göreve atanmış bir hekimin, sağlık sorunları ile ilgili problemleri çözme aşmasında ilk basamak olmasından dolayı pek çok görevi ve alt sorumlulukları bulunmaktadır. Ciddi bir sağlık probleminin ilk tespitinde de, genel bir sağlık kontrolünde de Aile Hekimlerinin büyük bir katılım payı vardır. Aile hekimlerinin görevlerini maddeler halinde şu şekilde sayabiliriz; 

     ● Aile Hekimleri öncelikle, görev aldıkları Aile Sağlık Merkezi’nin yönetiminden sorumludurlar.

     ● Periyodik aralıklarla, görev yetkisinin bulunduğu bölgede yaşayan hem kendine bağlı kişilerin hem de diğer kişilerin genel sağlık kontrol ve tetkiklerini yapmaktadır.

     ● Kişilere özel olan koruyucu sağlık hizmetleri ile bu kişilerdeki olası hastalıklara tanı koyma, tedavisini gerçekleştirmek, söz konusu hastalığın tanımı ve seyri ile ilgili danışmanlık hizmeti vermek.

     ● Aile Sağlık Merkezi’nde tedavi edilemeyecek derecede durumu olan hastaları, hastanelerin ilgili birimlerine yatış yapması ve tedavinin yeterli teçhizatla gerçekleşmesi için hastaneye sevk etmek.

     ● Aile Hekimi, bulunduğu merkezde kendi sorumluluğunda olduğu kişilerin hastalık, cinsiyet ve bulunduğu yaş grubuna yönelik olan; gebelik, yeni doğan, bebek izlemi, lohusa gözetimi, aşı dönemi, çocuk sağlığı, kanser taraması, kronik hastalıklar, adölasan ve erişkin sağlığı ile ilgili gözlem ve tetkikleri takip etmek.

     ● Kendi sorumluluğunda bulunan kişilerin sağlık durumunu yıl içerisinde en az bir kez kontrol ederek sağlık kayıtlarını güncellemek.

     ● Hastayı, gerekli gördüğü durumlarda gözlem altına alarak gerekli tedavi ve tetkikleri uygulamaktadır.

     ● Devlet tarafından desteklenen evde sağlık hizmetinden yararlanmayan yaşlı, yatağa bağlı ya da engelli durumdaki hastalar için yerine hizmet götürerek bu hastalar için danışmanlık ve rehabilite hizmetleri vermektedir.

     ● Aile Hekimleri ayrıca Aile Sağlığı Merkezi’nde birlikte çalışmış olduğu sağlık ekibini denetlemek ve belirli zamanlarda hizmet içi eğitimlerini sağlama ve gerekli durumlarda sevk kağıdı, sağlık raporu ve reçete düzenlemektirler.

Aile Hekimini Değiştirme Ve Kayıt İşlemleri

Sağlık Bakanlığına bağlı olarak gerçekleşen Aile Hekimliği uygulamasında; Aile Hekiminin kim olacağı esas olarak kişilerin ikamet adresine göre belirlenmiş olsa da bu esas daha sonraları Bakanlık tarafından esnetilerek, tüm vatandaşlara Aile Hekimi değiştirme ve seçme hakkı da tanınmıştır.

Aile Hekimini değiştirme ve seçme hakkının verilmesi ile birlikte, kişiler bölge ve mesafe sınırlaması göz edilmeksizin kendi istedikleri Aile Hekimine kayıt olabilmekte fakat sağlık hizmetlerine kolay ve hızlı erişimin sağlanabilmesi adına, kişilere en yakın Aile Sağlık Hekimine kayıt olmaları tavsiye verilmektedir.

Tüm bu kolaylıkların yanında şöyle de bir durum vardır ki; sorumlu olduğu hasta sayısı 4000’in üzerinde olan Aile Hekimlerine yeni kayıt alınamamakta ve ikamet adreslerine en yakın mesafede bulunan bir başka Aile Hekimine yönlendirilmesi yapılmaktadır. Ayrıca çok zaruri bir durum meydana gelmediği sürece 3 ay içinde iki kez Aile Hekimi değişikliği yapılması mümkün değildir.

Ayrıca, yeni doğmuş bebekler ve henüz nüfus kayıt işlemleri gerçekleştirilmemiş bebek ve çocuklar başka bir işleme gerek kalmaksızın annelerinin kayıtlı olduğu Aile Hekimine kayıt olmaktadırlar.

Aile Hekimi Değişikliği Nasıl Yapılır?

Sağlık Bakanlığı tarafından vatandaşlara verilmiş olan Aile Hekimi değişikliği hakkı, türlü şekillerde gerçekleşebilmektedir. Bunların içinde öncelikli olan, ikamet adresinin daha önceki adresten uzak bir bölgeye taşınması gelir. Aile Hekiminin bulunduğu yere uzak mesafeye yerleşen kişiler, yeni Aile Hekimlerinin kim olacağını E-Devlet ve Sağlık Bakanlığı’nın ortak çalışması olan e-nabız uygulaması ile kolayca öğrenebilirler. Daha önceleri Aile Hekimi değişikliği e-nabız üzerinde görülmekte olan harita vasıtasıyla kendilerine en yakın mesafede olan Aile Hekimini seçerek yapılabiliyor iken, 2020’de verilmiş olan kurul kararı neticesinde yazılı bir dilekçe ile birlikte, seçmiş oldukları Aile Hekimine ya da Toplum Sağlığı Merkezi ve İl Sağlık Müdürlüğü’ne şahsen başvurma  yolu ile Aile Hekimi değişikliği yapabilmekteler.

Aile Hekimini değiştirmek isteyip de e-nabız şifresi bulunmayan kişiler, e-Devlet sistemi üzerinden kolaylıkla bir şifre alabilmektedirler.

Kişiler, ikamet değişikliği gerçekleştirdiği durumlarda Aile Hekimi değişikliği yapmak zorunda değildir ve e-Devlet sisteminde kayıtlı olan adresin değişmesi nedeni ile Sağlık Bakanlığı otomatik olarak Aile Hekimi değişikliği yapmamaktadır. Bu değişiklik, kişinin kendi talebine bağlı tutulmaktadır.

Şehir Dışına Seyahatlerde Aile Hekimi Değişikliği

İş seyahatleri ya da tatil nedeni ile yaşadıkları şehirden bir süreliğine uzaklaşacak olan kişilerin Aile Hekimleri değiştirilmez. Aile Hekiminin değişmesine gerek duyulmadığı bu gibi durumlarda şehir dışına çıkmış olan kişi rahatsızlanması ve tedaviye ihtiyaç duyulması gerek durumlarda, gittiği bölgenin herhangi bir Aile Sağlığı Merkezine başvurmak yoluyla oradaki Aile Hekimine misafir hasta olarak hem muayene hem de gerekli görülen tedaviyi olabilmektedir.

Yurt içi seyahatlerde prosedür bu şeklide iken, Yurt dışı seyahatlerde daha farklı bir yol izlenmektedir. Yurt dışı seyahatine gidecek olan kişi şayet 6 aydan daha uzun bir süre yurt dışında kalacak ise, Aile Hekimi kaydı silinir ve ülkeye geri dönüş yaptığında bunu belgeleyerek yeniden kendi ikamet adresine en yakın Aile Hekimine kayıt işlemi gerçekleştirilir.

Aile Hekiminden Şikayetçi Olanlar Ne Yapmalı?

Tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının, Aile Hekimini seçme ve değiştirme hakkı olduğu gibi Aile Hekiminden şikâyetçi  olma hakkı da bulunmaktadır. Hasta haklarını koruma altına almaya yönelik olarak verilen Aile Hekiminde şikâyetçi olma hakkı ve sağlıkla ilgili tüm şikayet ve taleplerin bildirilmesi için Sağlık Bakanlığı’nın ALO 184 numaralı iletişim numarası aranmaktadır. 

Aile Hekiminden memnun olmayan, hekimin uygunsuz davranışlar sergilediğine tanık olan kişiler ALO 184 SABİM ( Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi) arayabilmektedirler. Tüm telefon görüşmelerinin kayıt altına alındığı ALO 184 şikayet hattında, mağdur olan hastalar şikayet ve taleplerini yetkililere bildirmektedirler. Sağlık sektöründe yaşanan aksaklıkların ve karşılaşılan problemlerin en kısa zamanda çözüme ulaştırılması amacı ile Sağlık Bakanlığı tarafından gerçekleştirilmiş olan bu uygulama ile sorunlar yerinde tespit edilip gerekli kontroller sağlanmaktadır.

Sağlık Bakanlığı, Aile Hekimi ile ilgili şikayetleri posta yolu ile kabul etmeyip, şikayet başvurularını yalnızca ALO 184 aracılığı ile 7/24 kabul etmektedir. Sağlık sisteminin eksikliklerinin görülüp en kısa sürede tamamlanabilmesi, Aile Hekimlerinin hastalarına karşı gerekli ilgiyi gösterip göstermediğinin tespiti ve doğru tedavi araç gereçleri ile tedavi alamadığını düşünen kişiler tarafından sıkça kullanılan ALO 184 Sağlık Bakanlığı şikayet telefonu, son yıllarda sıkça duyulmakta olan sağlık çalışanları ile şiddet yaşayanlar hastalar için de sevindirici bir uygulama olmuştur.